Choroba nerek a układ pokarmowy

Przewlekłej chorobie nerek (PCHN) i ostremu uszkodzeniu nerek często towarzyszą inne zaburzenia, wtórnie do choroby nerek. Przede wszystkim są to objawy ze strony układu pokarmowego ale też — bardzo ważna i pogarszająca stan pacjenta — niedokrwistość.


Najczęstszymi objawami ze strony układu pokarmowego są:
- nudności/wymioty — u większości pacjentów,
- biegunki — czasem krwiste,
- anoreksja (brak apetytu) a co za tym idzie spadek wagi,
- bóle brzucha.

W przebiegu przewlekłej choroby przede wszystkim dochodzi do wzrostu kreatyniny i mocznika.

W kontekście układu pokarmowego najważniejszy jest mocznik.

Mocznica (czyli wzrost mocznika w organizmie) jest główną przyczyną powikłań ze strony układu pokarmowego. Prowadzi między innymi do nudności i wymiotów. Na samym początku jedynym objawem może być wybiórczy apetyt i zwiększone pragnienie.

Mdłości objawiają się “mlaskaniem” i częstszym przełykaniem, aż w końcu zaczynają się wymioty. Przy wysokim poziomie mocznika zwierzęciu jest prawie cały czas niedobrze. Psy i koty tracą apetyt co prowadzi do utraty masy ciała. Dlatego od samego początku wprowadzamy leki przeciwwymiotne żeby poprawić komfort pacjenta.

Niechęć do jedzenia nie bierze się jednak tylko z mdłości, jest spowodowana również ogólnym złym samopoczuciem, bólem i stresem. Dlatego tak ważne jest znoszenie bólu u pacjentów zarówno w przebiegu ostrego uszkodzenia nerek jak i przewlekle chorych. Głodówki są szczególnie niebezpieczne u kotów i długotrwały post może prowadzić do stłuszczenia wątroby, na które szczególnie narażone są zwierzęta otyłe. W związku z tym bardzo często u zwierzaków z chorobami nerek stosuje się leki stymulujące apetyt.

Jednak najgroźniejszym skutkiem wzrostu mocznika są uszkodzenia błony śluzowej spowodowane wzrostem wydzielania kwasu solnego w żołądku.

Najczęściej są zlokalizowane w górnych odcinkach przewodu pokarmowego — przełyk, żołądek i początkowe odcinki jelit, przede wszystkim dwunastnica, ale zdarzają się też na terenie jamy ustnej, częściej u psów niż u kotów.

Rozwija się choroba wrzodowa żołądka i jelit z licznymi, drobnymi nadżerkami. Takie owrzodzenia często powodują krwawienie co prowadzi do krwistych biegunek. Przez uszkodzoną błonę śluzową łatwo dostają się bakterie co może prowadzić do posocznicy.

A zatem kolejny bardzo ważny element leczenia to leki zmniejszające wydzielanie kwasu solnego i działające gastroprotekcyjnie.

Stężenie mocznika wzrasta również w ślinie, jest rozkładany do amoniaku i właśnie stąd bierze się charakterystyczny zapach z jamy ustnej, który ustępuje wraz ze spadkiem mocznika.

Podsumowując, u pacjentów z chorobami nerek nie tylko one są problemem. Oczywiście najskuteczniejsze jest leczenie przyczynowe więc rzeczą nadrzędną jest wprowadzenie leczenia choroby pierwotnej, jednak podejście musi być kompleksowe a układ pokarmowy nie może być pominięty.

lek. wet. Sonia Zaleska