Na czym polega zabieg hemodializy?

Hemodializa polega na oczyszczeniu krwi z toksyn mocznicowych, wyrównaniu gospodarki kwasowo-zasadowej i elektrolitowej organizmu oraz usunięciu z organizmu nadmiaru płynów.Podczas zabiegu krew zostaje wypompowana z organizmu pacjenta, doprowadzona do zbudowanego z błony półprzepuszczalnej dializatora i wpompowana ponownie do krwioobiegu pacjenta. W trakcie zabiegu pewna objętość krwi stale krąży w systemie zbudowanym z zestawu linii i dializatora. Krew wielokrotnie przepływa przez dializator, w którym to zachodzą pożądane zjawiska fizyczne:

- dyfuzja -> ruch cząsteczek przez błonę półprzepuszczalną zgodnie z gradientem stężeń

- ultrafiltracja -> przy wykorzystaniu różnicy ciśnień po obu stronach błony dializacyjnej dochodzi do usuwania nadmiaru płynu z krwi pacjenta

- konwekcja -> przechodzenie przez błonę dializacyjną substancji rozpuszczalnych wraz z płynem usuwanym podczas ultrafiltracji

- absorpcja -> przyczepianie się niektórych substancji do błony dializatora

Przygotowanie pacjenta do zabiegu hemodializy

Pacjenci, którzy kwalifikują się do zabiegu hemodializy:

- jest wskazanie do dializy

- masa ciała > 2,5 kg

- ciśnienie skurczowe > 80 mmHg

- w przypadku silnej anemii przed zabiegiem wskazana transfuzja krwi/koncentratu czerwonokrwinkowego

- brak agresji

Pacjent z przewlekłą chorobą nerek nie jest dobrym kandydatem do zabiegu hemodializy. W takim przypadku konieczna byłaby przewlekła dializa wykonywana 2–3 razy w tygodniu praktycznie do końca życia zwierzęcia. Po zaprzestaniu dializ nerki nie byłyby w stanie podjąć funkcji w stopniu wystarczającym do zapobieżenia azotemii i w konsekwencji mocznicy. Ze względu na duże koszty oraz słabą jakość życia tych zwierząt nie jest to powszechnie praktykowane.

Wkłucie centralne

Aby wykonać zabieg hemodializy konieczne jest założenie dojścia centralnego. W medycynie weterynaryjnej wykorzystuje się tymczasowy cewnik dwuświatłowy, który zakłada się do żyły szyjnej zewnętrznej. Wykonuje się to w aseptycznych warunkach. Pacjent jest do tego celu znieczulony miejscowo i jeśli jest taka potrzeba zostaje spremedykowany. Po zabiegu hemodializy wkłucie centralne zostaje zabezpieczone porządnym opatrunkiem.

Jak długo pacjent będzie dializowany?

Najczęściej u pacjentów z ostrym uszkodzeniem nerek terapię rozpoczyna się od hemodializ przez 3 kolejne dni. W zależności od czynności nerek dobierany jest odpowiedni schemat dializ na kolejne dni — najczęściej 2–3 razy w tygodniu.

Dializy można zakończyć w momencie, gdy nerki pacjenta są w stanie utrzymać odpowiednią równowagę wodną. Parametry nerkowe nie muszą być zbite do wartości referencyjnych ale muszą być na poziomie nie powodującym mocznicy.

Większość dializowanych pacjentów powróci do zdrowia w ciągu 3–4 tygodni, niektórzy w ciągu tygodnia. U wielu pacjentów poprawa czynności nerek trwa jeszcze wiele tygodni po zakończeniu dializ. Po zabiegach pacjent może dojść do pełnego zdrowia bądź wymagać mniej lub bardziej zaawansowanego leczenia przewlekłej choroby nerek.

Jeśli po 4 tygodniach terapii hemodializą nie ma poprawy rokowanie odnośnie poprawy czynności nerek jest złe.

Powikłania

- zaburzenia krążeniowo-oddechowe (m.in. spadek ciśnienia krwi, zaburzenia akcji serca, obrzęk płuc)

- nieprawidłowe działanie cewnika

- krwawienie oraz krwotoki

- zakrzep w żyle głównej

- zatorowość płucna

- wykrzepianie się krwi w liniach krwi i dializatorze

- zespół niewyrównania dializacyjnego

- zakażenia bakteryjne w miejscu wkłucia centralnego

 

Rokowanie

- gorsze u pacjentów przewodnionych

- lepsze po stanach niedokrwienia nerek i w przypadku zakażeń

- gorsze przy zatruciach

- przeżywalność zwierząt dializowanych z powodu ostrego uszkodzenia nerek wynosi 41–52%

Terapia dializami wymaga dużego zaangażowania zarówno personelu przychodni jak i właścicieli. Jest to terapia ratująca życie, stanowiąca ostatnią deskę ratunku dla zakwalifikowanych zwierząt.