Choroby serca dotykają koty w każdym wieku. U kociąt najczęściej spotykamy się z wadami wrodzonymi takimi jak: ubytek przegrody międzykomorowej, zwężenie aorty oraz zwężenie tętnicy płucnej, natomiast u osobników w średnim wieku oraz starszych główną przyczyną niewydolności krążenia jest kardiomiopatia przerostowa.

Inne, rzadko występujące u kotów choroby mięśnia sercowego to: kardiomiopatia restrykcyjna oraz kardiomiopatia rozstrzeniowa (zdecydowanie częściej występująca u psów).

U kotów możemy spotkać się także z występowaniem: arytmogennej kardiomiopatii prawej komory (ARVC), zwężeniem zastawki tętnicy płucnej (PS) oraz przetrwałym przewodem tętniczym Botalla (PDA).

U kotów powyżej 10 roku życia możemy obserwować kardiomiopatie wtórne, które są związane zwykle z innymi chorobami takimi jak: nadczynność tarczycy, przewlekła niewydolność nerek, pierwotne nadciśnienie oraz akromegalia.

Kardiomiopatia – co to takiego?

Kardiomiopatia – w najprostszym tłumaczeniu (kardio – serce + mio – mięsień + patia – choroba) — jest to choroba mięśnia sercowego, polegająca na nieodwracalnych zmianach w jego strukturze. Komórki mięśnia ulegają zwyrodnieniu. Dochodzi do zmiany ich kształtu, wielkości, elastyczności oraz kurczliwości. Prowadzi to do utraty prawidłowego funkcjonowania całego serca.
U kotów występują różne typy kardiomiopatii, jednak kardiomiopatia przerostowa jest najczęstsza. Stanowi nawet 2/3 wszystkich przypadków kocich kardiomiopatii.

Kardiomiopatia przerostowa – najczęstsza choroba serca u kotów domowych

Kardiomiopatia przerostowa (hypertrophic cardiomyopathy – HCM) jest to choroba polegająca na pogrubieniu ściany lewej komory. Dochodzi do pierwotnego przerostu dośrodkowego lewej komory. Ściany serca ulegają pogrubieniu jakby do środka. Może być on  asymetryczny, dochodzi wtedy do pogrubienia tylko wolnej ściany komory, jak i symetryczny, wtedy oprócz wolnej ściany „rozrasta się” także przegroda międzykomorowa. W wyniku takiego stanu dochodzi do zmniejszenia światła lewej komory, co w konsekwencji powoduje także powiększenie lewego przedsionka.

Szacuje się, ze 5–10% kotów na całym świecie choruje na HCM. Choroba występuje u kotów w każdym wieku, jednak najczęściej jest diagnozowana u zwierząt w wieku 1–5 lat. Samce chorują częściej niż samice. Choroba może wystąpić u każdej rasy kotów. Są jednak takie koty, które chorują częściej niż inne.

Rasy predysponowane, czyli takie u których ryzyko wystąpienia choroby jest większe :

• maine coon – tło genetyczne
• ragdoll – tło genetyczne
• norweski leśny
• brytyjskie (krótko i długowłose)
• bengalski
• pers
• american shorthair
• vornish rex
• koty syberyjskie
• Sfinks
• devon rex
• syjamski
• birmański
• burmański

U kotów europejskich, czyli popularnych dachowców, choroba może wystąpić z taką samą częstotliwością jak u kotów rasowych.

Co to znaczy, że u rasy maine coon i ragdoll choroba ma tło genetyczne?

U tych ras wykryto nieprawidłowe, wadliwe geny, u maine coonów dwa, u ragdolli jeden, które mogą spowodować chorobę. W takim przypadku choroba jest dziedziczona i przekazywana dalej. Takie koty są obciążone od urodzenia. Jest to bardzo istotne w przypadku kotów przeznaczonych do rozrodu. U takich zwierząt można zrobić test na „nosicielstwo” genu. Negatywny wynik nie oznacza w 100%, że u kota nie wystąpi kardiomiopatia przerostowa. W przypadku wyniku pozytywnego należy takiego kota, niezależnie od płci, wykluczyć z dalszego rozrodu!!

Co powinno mnie zaniepokoić jako właściciela?

Choroba często ma skryty przebieg. U niektórych kotów choroba może przebiegać bezobjawowo, aż do nagłej śmierci na skutek arytmii i migotania komór.

Najczęstsze objawy występujące przy kardiomiopatii:

• gorsze samopoczucie
• osłabienie
• szybkie zmęczenie nawet po niewielkim wysiłku
• zbyt długi czas odpoczynku po zabawie
• szybki, ciężki oddech, często z otwartym pyskiem
• ospałość
• zmienny apetyt lub brak apetytu
• wymioty
• powiększenie obrysu brzucha
• omdlenia
• zasłabnięcia
• bladość – do zaobserwowania głównie na spojówkach i dziąsłach

Kaszel, w przeciwieństwie do psów, występuje rzadko.

Najpoważniejsze objawy zaawansowanej choroby serca, które mogą bezpośrednio zagrażać życiu, to:

• obrzęk płuc, czyli silny wilgotny kaszel, silna duszność, szybki oddech, otwarty pysk, siny język, postawa siedząca lub stojąca z mocno rozchylonymi przednimi łapkami i mocno wyciągniętą do przodu głową, czasem może się zdarzyć nagła utrata przytomności
• zakrzepy prowadzące do zatorów. Żeby doszło do zatoru zakrzep tworzący się w ścianie powiększonego lewego przedsionka musi się oderwać i „popłynąć” wraz z prądem krwi naczyniami krwionośnymi, aż trafi na takie, w którym utknie, powodując zator. Najczęściej dzieje się tak przy rozwidleniu aorty na dwie tętnice biodrowe. Skutkuje to silnym bólem tylnych kończyn, ich paraliżem, brakiem pulsu, sinymi opuszkami oraz wyraźnym ochłodzeniem tylnych łapek. Może się zdarzyć tak, ze zakrzep trafi do naczynia zaopatrującego w krew nerki, płuca czy jelita. Wtedy obserwujemy silny ból w jamie brzusznej, gorączkę oraz gorsze samopoczucie. Notowano także nagłą śmierć zwierząt na skutek niewydolności tych narządów

Pamiętaj! Jeśli zauważysz u swojego kota jeden z powyższych objawów koniecznie zapewnij mu ciche, ciemne i ustronne miejsce oraz dostęp do świeżego powietrza. Te objawy mogą bezpośrednio zagrażać życiu, dlatego nie czekaj i natychmiast udaj się do najbliższej przychodni weterynaryjnej!

Jak mogę sprawdzić, czy mój kot jest chory?

Podstawową sprawą jest wizyta w przychodni weterynaryjnej, podczas której kot zostanie zbadany klinicznie. Najważniejszym etapem badania jest osłuchiwanie zarówno serca, jak i płuc.

Z badań dodatkowych najbardziej wiarygodnym oraz jedynym umożliwiającym postawienie trafnej diagnozy jest ECHO serca. Podczas tego badania można ocenić strukturę serca oraz grubość jego ścian, a także prawidłowe funkcjonowanie zastawek. Badanie to służy także do kontrolowania rozwoju choroby, oceny szybkości jej postępu oraz skuteczności leczenia.

Pomocnym badaniem pokazującymi stopień uszkodzenia mięśnia sercowego, jednak nie wskazującym na kardiomiopatię przerostową, jest badanie stężenia troponiny oraz peptydów natriuretycznych we krwi. Te parametry wskazują  jedynie na ryzyko rozwinięcia się choroby. To badanie jest dostępne także w formie szybkich testów, które lekarz może wykonać na miejscu w gabinecie.

Przede wszystkim profilaktyka!

Kardiomiopatia przerostowa nie jest chorobą wrodzoną. Może wystąpić na każdym etapie życia, dlatego tak ważne są częste wizyty u lekarza. Wczesne wykrycie choroby może wydłużyć życie o 2–4 lata. Choroby nie da się całkowicie wyleczyć. Nie możemy już cofnąć powstałych w sercu zmian.
Możemy zapewnić kotu dobre warunki życia dbając o:

• regularne przyjmowanie leków (odpowiednie leki dobiera się indywidualnie według potrzeb kota i aktualnego jego stanu)
• ruch
• bardzo dobrze zbilansowaną dietę
• dobrą opiekę właściciela
• badania okresowe

Większość przypadków kardiomiopatii przerostowej ma podłoże genetyczne, dlatego tak ważne jest świadome wybieranie zwierząt do rozrodu! Ograniczmy populację zwierząt „predysponowanych”!

Koty przeznaczone do rozrodu zarówno samice, jak i samce powinny być badane w następującym schemacie:

• po ukończeniu 1 roku życia
• 1 raz w roku do ukończenia 3 lat
• w wieku 5 lat
• w wieku 8 lat

Pamiętaj! Komfort życia Twojego kota z chorobą serca zależy tylko od Ciebie!

lek. wet. Anna Jakubczak