Zespolenie wrotno-oboczne jest patologicznym połączeniem naczyń krwionośnych, w którym dochodzi do bezpośredniego przedostawania się krwi z żyły wrotnej do krążenia systemowego z pominięciem wątroby.
Krew z żołądka, jelit, śledziony lub trzustki dostaje się do żyły głównej doogonowej lub żyły nieparzystej. Zawiera ona strawione składniki pokarmowe, kwasy żółciowe, toksyny bakteryjne i żywe bakterie. Występuje również zmniejszenie ilości związków wytwarzanych przez wątrobę.
Zespolenia można podzielić na kilka grup według różnych kryteriów:
Wrodzone (najczęściej u młodych)
Nabyte (starsze zwierzaki, powikłanie po chirurgicznym leczeniu)
Zewnątrzwątrobowe (yorkshire terrier, pekińczyk, pudel, cairn terrier)
Wewnątrzwątrobowe (ok 25% przypadków, labrador retriver, golden retriver, owczarek australijski, wilczarz irlandzki, owczarek niemiecki, seter irlandzki)
Pojedyncze (większość)
Mnogie (często jako konsekwencja nadciśnienia wrotnego po operacjach, ale może też być wrodzone)
Zespoleniu wrotno-obocznemu towarzyszą zazwyczaj objawy nieswoiste, które najłatwiej podzielić na mniejsze grupy w zależności z którego układu pochodzą:
Objawy ze strony układu nerwowego: związane są głównie z encefalopatią wątrobową, czyli amoniak nie jest metabolizowany przez wątrobę i przechodzi on przez barierę krew — mózg. Najczęściej objawy te nasilają się 2 godziny po zjedzeniu posiłku wysokobiałkowego i mogą to być:
- senność, posmutnienie,
- niezborność ruchów, ruchy przymusowe,
- zaburzenia widzenia,
- napady padaczkowe, drżenia mięśni,
- nadmierne ślinienie,
- śpiączka,
Objawy ze strony układu pokarmowego: przeważnie objawy te są rozciągnięte w czasie przez co trudno zauważalne dla właścicieli:
- wychudzenie,
- drobna postawa ciała (mniejszy od rodzeństwa),
- wymioty,
- biegunka,
- okresowy brak apetytu,
Objawy ze strony układu moczowo-płciowego:
Ze względu na azotemię:
- poliuria — zwiększona ilość oddawanego moczu,
- polidypsja — wzmożone pragnienie,
Ze względu na kamicę układu moczowego:
- anuria — bezmocz
- bolesne oddawanie moczu
- krwiomocz
Czasem jedynym objawem jest przedłużone wybudzanie się zwierzęcia po zabiegach.
Podczas diagnozowania zespolenia wrotno-obocznego powinno się brać pod uwagę inne jednostki chorobowe występujące z podobnymi objawami, takie jak:
- Niedorozwój żyły wrotnej
- Przetoka tętniczo — żylna
- Padaczka idiopatyczna
- Wodogłowie
- Marskość wątroby
- Choroby spichrzeniowe wątroby
- Nosówka
- Zespół wrażliwego żołądka i jelit
- Choroby wirusowe przewodu pokarmowego
W diagnostyce jak zawsze najważniejszy jest wywiad i badanie kliniczne. Następnym krokiem jest ogólne badanie krwi oraz badanie poziomu kwasów żółciowych przed i godzinę po tłustym posiłku, tzw. test stymulacji kwasów żółciowych. Kolejnym bardzo ważnym badaniem dodatkowym jest badanie USG, koniecznie z oceną przepływów wątrobowych. Warto pamiętać, że w badaniu USG widoczne będzie tylko zespolenie zewnątrzwątrobowe a badaniem rozstrzygającym jest tomografia komputerowa.
Wraz z zespoleniem często występuje zapalenie pęcherza moczowego a w badaniu moczu wychodzą kryształy i duża ilość bakterii.
Leczenie:
W przypadku tego schorzenia stosuje się dwie formy leczenia: zachowawczą i chirurgiczną. Dobór leczenia zależy od wielu czynników, m.in.: typu zespolenia, wieku zwierzęcia w momencie diagnozy, stopnia nasilenia objawów klinicznych, możliwość finansowych właściciela.
Z wyboru powinno się dążyć do wykonania korekcji chirurgicznej, jeśli istnieje taka możliwość, ponieważ jest to leczenie przyczynowe.
Leczenie zachowawcze opiera się na diecie z niewielką zawartością białka dobrej jakości i postępowaniu farmakologicznym, czyli antybiotykoterapii o szerokim spektrum, która ma zmniejszyć florę bakteryjną jelit.
Leczenie zachowawcze może być traktowane jako przygotowanie pacjenta przed zabiegiem chirurgicznym.
Postępowanie pooperacyjne obejmuje:
- Monitorowanie poziomu glukozy we krwi przez pierwsze 24 godziny po operacji, bardzo często występuje hipoglikemia — spadek cukru we krwi,
- Monitorowanie objawów nadciśnienia wrotnego
- Wodobrzusze (obserwacja napięcia powłok brzusznych)
- Płynoterapia
- Leki przeciwbólowe
- Pomiar temperatury ciała
- W przypadku wystąpienia silnych objawów nadciśnienia wrotnego, należy wykonać reoperację w celu poluzowania lub usunięcia opaski.
Dalsze zalecenia pooperacyjne obejmują stosowanie diety niskobiałkowej przez minimum 3 miesiące oraz wdrożenie preparatów hepatoprotekcyjnych i probiotyku na minimum 2 miesiące.
Po 3 miesiącach od zabiegu zaleca się wykonanie badania USG jamy brzusznej wraz z przepływami wątrobowymi i ewentualnie ponowny test stymulacji kwasów żółciowych.
Podsumowując, zespolenie wrotno-oboczne jest jednostką chorobową która występuje rzadko i sprawia trudności diagnostyczne, ze względu na mało specyficzne objawy pochodzące z różnych układów jednak jest możliwe zupełne wyleczenie.
lek. wet. Sonia Zaleska
Lola po zabiegu chirurgicznym 
Lola czuje się już znacznie lepiej. Jest bardziej żywiołowa i zaczęła przybierać na masie
