Pomiar liczby oddechów prowadzony w domu przez właściciela jest bardzo prostą czynnością przynoszącą wiele informacji istotnych klinicznie. Podczas wizyty u lekarza pacjenci zazwyczaj są zestresowani i wyniki badania liczby oddechów w gabinecie nie zawsze są wiarygodne i diagnostyczne. Dlatego też niezwykle istotną umiejętnością jest wykonanie domowego pomiaru oddechów u naszego pupila.
Wzrost liczby oddechów podczas odpoczynku (RRR) lub snu (SRR) jest bardzo ważnym, wczesnym objawem mogącym świadczyć o tym, że u zwierzęcia rozwija się np. choroba kardiologiczna bądź choroba płuc i konieczna będzie wizyta u lekarza weterynarii.
U wszystkich kotów i psów prawidłowa liczba oddechów wynosi 15–30/minutę. Psy ras małych i miniaturowych będą oddychały szybciej. Dla nich normalne będą oddechy w górnej granicy normy. Natomiast psy ras średnich, dużych oraz olbrzymich będą oddychały wolniej (około 15/min). U kotów średnia liczba oddechów na minutę waha się w granicach 20–30. U szczeniąt występuje fizjologiczny wzrost liczby oddechów. Niższa wartość w przypadku zwierzęcia klinicznie zdrowego jest dopuszczalna. Za normę uważamy także wzrost liczby oddechów powyżej górnej granicy w przypadku stresu, zwiększonej aktywności fizycznej (niedługo przed odpoczynkiem) lub gdy jest gorąco.
Kiedy średnie oddechy w spoczynku/podczas snu utrzymują się na poziomie powyżej 30/minutę, uważamy to za objaw niepokojący i należy skonsultować się z lekarzem weterynarii.
Objawy związane z chorobą serca lub wskazujące na niewydolność serca u psów i kotów:
- wzrost liczby oddechów w spoczynku/podczas snu (> 30/min)
- zwiększony wysiłek związany z oddychaniem, silna praca tłoczni brzusznej
- niespokojny sen, chodzenie w nocy, częsta zmiana pozycji
- kaszel lub odruch wymiotny
- zmniejszona wydolność organizmu
- zapaść lub omdlenia
- zmniejszony apetyt
- spadek wagi
- wzdęcia
- apatia
Objawy występujące zazwyczaj u kotów:
- słabość tylnych kończyn (chwiejny chód)
- paraliż tylnych kończyn
- ból
Jak wykonać pomiar?
Właściciel powinien poczekać na moment aż pies lub kot znajdą spokojne miejsce, gdzie położą się lub zasną. Ważne jest, żeby nie wykonywać pomiaru od razu po zabawie czy spacerze. W takim wypadku najlepiej odczekać pół godziny do godziny aż oddechy się uspokoją, a zwierzę będzie zrelaksowane. Istotnym jest także, aby kot nie mruczał podczas pomiaru. Należy pamiętać, że liczba oddechów podczas snu jest trochę niższa niż oddechy w trakcie odpoczynku. Jeśli wszystkie kryteria są spełnione, zabieramy się za mierzenie. Należy uważnie obserwować klatkę piersiową, a konkretnie jej ruchy u górę i w dół. Jeden oddech jest liczony jako jedno podniesienie i opuszczenie się klatki piersiowej. Do pomiaru najlepiej użyć stopera lub zegarka z sekundnikiem. Najdokładniejsze pomiary uzyskujemy mierząc oddechy przez pełną minutę. Można też policzyć oddechy w czasie 30 sekund i następnie pomnożyć je przez 2. Każdy pomiar najlepiej zapisać, aby móc potem porównać uzyskane wyniki. Najlepiej założyć w tym celu osobny zeszyt do zapisywania wszystkich swoich obserwacji.
Kiedy jednokrotnie uzyskamy podwyższone RRR/SRR, pierwszą rzeczą jest powtórzenie pomiarów. Należy wykonać jeszcze kilka w przeciągu następnych paru godzin, żeby upewnić się, że wszystkie uzyskane wyniki są powyżej normy. Jeśli przez 2–3 dni z rządu liczba oddechów będzie utrzymywać się powyżej norm, należy skontaktować się z lekarzem weterynarii.
Dobrze jest wykonywać pomiar raz dziennie przez siedem dni. Jest to dobry czas do przyzwyczajenia się oraz nauki jak swobodnie przeprowadzić badanie. Dzięki temu Ty i Twój lekarz weterynarii dowiecie się jaka jest spoczynkowa liczba oddechów u zwierzęcia.
U zdrowego zwierzęcia warto mierzyć oddechy raz w tygodniu.
Jeśli zwierzę cierpi na chorobę serca i rozwinęła się u niego niewydolność serca, a także przyjmuje leki, wtedy pomiar oddechów w domu należy wykonywać, oceniać i zapisywać codziennie.
Pamiętaj, że wczesne wykrycie chorób daje większą szansę na dłuższe życie w komforcie!
lek. wet. Anna Jakubczak